در حقیقت دانش و علوم محض مانند ریاضی و فیزیک و شیمی باید در کنار کاربرد های آن آموزش داده شود تا برای دانش آموزان جالب و قابل درک باشد. خط و خوشنویسی نیز به دلیل آن که روزانه مورد استفاده قرار می گیرد و دست خطی زیبا داشتن برای هر فرد ضروری است و تاثیرات بسیار خوبی را در شخصیت افراد می گذارد باید در مدارس جزء اولویت های آموزشی باشد.
در ادامه سیستم آموزشی در کشورهای پیشرفته دنیا را باهم مرور و بررسی می کنیم.
نظام آموزشی فنلاند کوتاه ترین ، شاداب ترین و بهترین نظام آموزشی در دنیا است. در سیستم آموزشی این کشور برای کودکان 9 تا 15 سال خود آموزش ها و مهارت هایی را در نظر گرفته است که باید در طی دوران تحصیل خود آن ها را آموزش ببینند. این مهارت ها به این شرح است:
1. مهارت منظم بودن
2. مهارت نقاشی كردن
3. مهارت زیبا و خوانا نوشتن
4. مهارت مطالعه
5. مهارت مدیریت زمان
6. مهارت سعی در خوش خط بودن
7. و…
آموزش و پرورش فنلاند ایده های جدیدی را برای آموزش بهتر و کاربردی تر دانش آموزان امتحان کرد و طولی نکشید که فنلاند از بقیه کشورهای دنیا جلو افتاد و دانش آموزان فنلاندی تبدیل به بهترین های دنیا شدند، همانطور که می بینید تمامی مهارت های در نظر گرفته شده برای دانش آموزان فنلاندی در جهت رشد و نمو آن هاست و در حقیقت تمامی مهارت های مورد استفاده در تمام عمر را به کودکان آموزش می دهند. فنلاند یکی از بهترین سیستم های آموزشی دنیا را دارد. در این کشور منابع طبیعی چندانی وجود ندارد و به همین دلیل فنلاندی ها، نیروی انسانی را اصلی ترین منبع اقتصادی کشور خود می دانند و از نظر آن ها آموزش و پرورش هزینه نیست بلکه نوعی سرمایه گذاری بلند مدت است.
این سیستم آموزشی با ویژگی های خاص خود سبب شده فنلاند با جمعیت اندک خود به یکی از کشور های پیشرو در علم و فناوری بدل شود. در فنلاند محتوای درسی واحدی به مدارس اعلام نمی شود و تنها یک چهارچوب کلی به مدارس برای تدریس داده می شود. معلمان هر مدرسه می توانند محتوایی که خودشان مناسب می دانند را بر مبنای این چهارچوب طراحی و آموزش دهند.
تاکید بیشتر آموزش در مدارس کشور فنلاند بر پایه موسیقی، هنر و ورزش است، چیزی که به زندگی هر کودک جهت می دهد و باعث رشد استعداد ها و هدف دار شدن زندگی می شود.
آموزش و پرورش ژاپن در سال های گذشته با مشکلاتی مواجه بوده که منجربه تفکر و تعقل صاحب نظران علوم تربیتی ژاپن شده بود و باعث شد تا آن ها روش های جدیدی را برای آموزش کودکان خود امتحان کنند.
ژاپن در انتقال دانش و برنامه های آموزشی و فناوری برای بازسازی نظام علمی و آموزش و پرورش خود از تجربه های کشورهای مختلف جهان بهره برداری کرد و کوشید تا فقط از یک کشور الگو نگیرد و متناسب با نیازهای اقتصادی و اجتماعی خود، ویژگی های سازنده نظام های مختلف آموزش و پرورش جهان پیشرفته را مورد توجه قرار دهد. این نکته، نشان می دهد که ژاپنی ها در مواجه با کشورهای پیشرفته غربی به خوبی از نیازهای خود آ گاه بودند و با هدف های مشخصی به دنبال کسب تجربه و دانش مغرب زمین رفتند و برای ایجاد یک جامعه پیشرو و نیرومند تلاش کردند.
در کشور ژاپن نیز همانند فنلاند توجه و تمرکز اصلی آموزش روی مهارت های فردی و مهارت های کاربردی است. ژاپنی‌ها برای شروع دوران تحصیل اهمیت بیشتری قائل هستند. ژاپنی ها نسبت به بقیه کشور ها، در روز ساعات کمتری را در مدرسه می گذرانند ولی همین ساعات کم، با ارزش و بسیار کاربردی و هدف دار است. علوم و فنون و مهارت های اصلی مانند هنر را آموزش می دهند و ذهن کودکان را به بهترین شکل فعال می کنند.
در کشورهایی مانند کره، ژاپن، چین و… هنر خوشنویسی دارای اعتباری مقدس و پاک است و احترام بالایی برای آن برخوردار هستند. خوشنویسی ژاپنی یا شودو (به ژاپنی書道 ) هنر خوشنویسی زبان ژاپنی است. برای مدت زمان طولانی، وانگ ژی چی، هنرمند خوشنویس چینی قرن چهارم میلادی الگوی خوشنویسان در ژاپن بود و در مدارس ژاپن خوشنویسی از روسی دستخط این هنرمند به دانش آموزان آموزش داده می شد اما پس از پدید آمدن حرف‌های ژاپنی هیراگانا و کاتاکانا، سامانه نگارش زبان ژاپنی گسترش یافت و خوشنویسان ژاپنی سبک هایی ویژه ژاپن پدید آوردند.
امروزه خوشنویسی یکی از درس‌های مدارس ابتدایی در سیستم آموزشی اجباری ژاپن است. در دبیرستان، خوشنویسی یکی از دروس اختیاری هنر است و همچنین یکی از انجمن های پرطرفدار در دوران دبیرستان است به ویژه پس از اینکه خوشنویسی نمایشی پدید آمد. برخی از دانشگاه ها همچون دانشگاه تسوکوبا، دانشگاه گاکوگی توکیو و دانشگاه آموزش فوکوکا بخش های ویژه ای برای پژوهش های خوشنویسی با تاکید بر برنامه های آموزش معلم در خوشنویسی دارند. خوشنویسی ژاپنی بسیاری از هنرمندان غربی را نیز در طول قرن ها به خود شیفته کرده است
خط و خوشنويسي از جمله هنرهاي سنتي ايرانيان است كه از ديرباز در اين سرزمين وجود داشته و هر بيننده اي را مجذوب زيبايي خود مي كند. اما زيبايي و جنبه تزئيني خط تنها يك بعد اين هنر است و بعد ديگر آن خوش خطي و خوانايي است كه لازمه جامعه است. متاسفانه امروزه در بين جوانان و نوجوانان ما، كمتر افراد خوش خط ديده مي شوند و بد خطي يكي از معضلاتي است كه در مدارس ما و در بين دانش آموزان وجود دارد. اين در حالي است كه در گذشته توجه به خط و خوانايي و زيبايي آن از موارد آموزشي مهم بوده است كه امروزه در بين برنامه هاي مختلف مدارس به دست فراموشي سپرده شده است.
در سیستم آموزشی کشورهای پیشرفته دنیا هنر و بخصوص خشنویسی اهمیت بسیار زیادی دارد و دانش آموزان را از همان دوران ابتدایی و کودکی با هنر و نقاشی و خوشنویسی آشنا می کنند و جز واحد های اصلی دوران تحصیل است اما در ایران از درس هنر و خوشنویسی بیشتر در جهت پر کردن ساعات درسی در طول روز استفاده می شود و جدی برگزار نمی شود همانطور که همگی به خاطر داریم بارها زنگ هنر و خوشنویسی به دروس ریاضی و فیزیک جهت رفع عقب ماندگی درس واگذار می کردند.
يكي از نمونه هاي شناخت شخصيت يك فرد، خط و نحوه نوشتن اوست كه از نظر روان شناسي هم ثابت شده، اما امروزه به دليل درس هاي فراوان و سرگرمي هاي بيش از حد بچه ها نسبت به زمان گذشته، بيشتر آنها بي حوصله هستند و وقت كمتري در اختيار دارند تا به مسائلي همچون خط و خوشنويسي توجه كنند.
یکی از عمده دلایل پیدایش این مشکل را باید در ضعف آموزش معلمان هنر در مدارس جستجو کرد. طبیعی است وقتی معلم هنر در مدرسه، خودش توانایی نگارش خطی زیبا را ندارد و برای این کار هم آموزش لازم را ندیده است، بنابراین نباید انتظار داشت این معلم بتواند شاگردانی خوش خط و خلاق و علاقه مند به هنر را بار بیاورد علاوه بر این بودجه خاصی هم برای رواج خوشنویسی در وزارت آموزش و پرورش در نظر گرفته نشده است و از استادان مطرح و پیشکسوت و باتجربه این هنر نیز در مدارس استفاده نمی شود، همچنین سیستم تشویقی محکمی هم برای خوش خطی دانش آموزان وجود ندارد و معمولا برای برخی معلمان فرقی نمی کند دانش‌آموزشان خوش خط باشد یا خیر.
در حقیقت وقتی خط خوش به عنوان معیار و ملاکی برای سنجش دانش‌آموز خوب در نظر گرفته نشود، در این وضع نباید از دانش‌آموز توقع داشت برای فعالیتی که بود و نبودش تاثیری در بهبود نمراتش ندارد، وقت بگذارد و زحمت بکشد. زمانی می توان از دانش‌آموز توقع داشت به خوشنویسی بها بدهد که نظام آموزشی و حتی جامعه نیز برای خط خوش امتیاز قائل باشند و این امتیاز هنری را به دیگر دانش‌آموزان نیز تفهیم کنند.
برای رفع این مشکل بزرگ در نظام اموزشی باید نگاه به این درس تغییر کند و باید دبیران این درس، متخصص آن باشند و در رشته های مختلف هنری حرفی برای گفتن داشته باشند. چرا برای اموزش خوشنویسی از خوشنویسان خبره و چیره دست استفاده نشود؟ چرا برای ساعات نقاشی از هنرمندان و نقاشان برای یاد دادن تکنیک های نقاشی و یا حتی نقاشی خط استفاده نکنیم؟ شاید بهره بردن از اساتید با تجربه و متخصص هر رشته آینده بسیاری از کودکان را به سمت علایق خود و هنر تغییر دهد و آن ها را در مسیر درست زندگی خود قرار دهد.. جامعه همانقدر که به دکتر و مهندس احتیاج دارد به هنرمند نیز محتاج است و در واقع این هنرمندان هستند که به جامعه روح و جلا می بخشند.
در مرحله بعد باید ساعات آموزشی این درس کامل باشد و به عنوان درسی جدی مانند ریاضی و ادبیات و شیمی و… با آن برخورد شود و فقط در این صورت می توانیم ادعا کنیم زنگ هنر را احیا کردیم.
این روزها با نگاهی کلی به مدارس به راحتی می توان دید که بسیاری از معلمان هنر در مدارس از آموزش کافی برخوردار نیستند و آشنایی کاملا سطحی با این درس دارند بنابراین نمی توانند آن طور که شایسته است دانش آموزان را خوشنویسی علاقه مند کنند و تقریبا بعید بنظر می رسد که بتوان به این زودی ها، خوشنویسی را در مدارس کشور جا انداخت و به احتمالا این گونه اظهار نظر ها نتواند در مقام عمل، گرهی را از مشکل بدخطی دانش‌آموزان باز کند بنابراین باید ریشه ای و اساسی فکری به حال سیستم نظام آموزشی کشور کرد و این مهم همکاری تمامی ارگان ها و مسولین را می طلبد…
