روا نیست که از خط و خوشنویسی سخن به میان آید و این کلام زیبا در صدرسخن جلوه گری نکند که مولای بر حق شریعت حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: خط نیکو تهی دستان را دارایی، توانگران را زیبایی و فرهیختگان را والایی است. از این کلام ارزشمند در می یابیم که دستخط خوب برای هر کسی به تناسب منزلت و جایگاه اجتماعی اش به کار می آید و به لحاظ ماهیت ساده و بی پیرایه اش هنری مرمی به شمار می رود و برخلاف بسیاری از هنر ها جنبه تجملی و تشریفاتی ندارد.
درک ضرورت تحول در امر آموزش نوین در حوزه ی خط خودکاری و خط نستعلیق باعث شد تا با بررسی خط هنرجویان و علاقمندانی که در آزمون 22 شهریورماه 96 شرکت کرده اند، اطلاعاتی اساسی که شرح بخشی از اصول است شامل صفحه پردازی، ترکیب و نکته هایی در رابطه با سطر جملات را به علاقمندان منتقل کنیم.
آزمون خوشنویسی با خودکار شماره 22 در شهریور ماه سال 96 برگزار شد و طبق روال همیشه متونی انتخاب شد و شرکت کنندگان مجاز به انتخاب یکی از این متون به دلخواه خود بوده و با دست خط خود در آزمون شرکت نمودند. عوامل متعددی در کسب امتیاز نقش دارد که می توان به ترکیب زیبا و نوشتن صحیح حروف و کلمات اشاره کرد.
چند نمونه آثار ارسالی در آزمون 22
دلم برای تو تنگ است و این را نمی توانم بگویم. نمی توانم بگویم مثل باد که نمی تواند حرف بزند یا درخت ها که خاموشند یا شکوفه های سیب … با این همه گلها می شکفند و درختها سبز می شوند و من هم به زندگی ادامه می دهم … (چیستا_یثربی)
چیزی نخواهم گفت ! باور کن ؛ گاهی سکوت آیینه ی داد است… روزی مرا خواهی شنید از دور بغض ابتدای ترد فریاد است… (علیرضا آذر)
خاطراتی هست؛ که آدمهایش رفته‌اند این خاطرات غم انگیز است، ولی آن خاطرات که آدمهایش حضور دارند اما شبیه گذشته نیستند بسیار دردناک تر است…!.. (گارسیا_مارکز)
در ببندید و بگویید که من جز از او از همه کس بگسستم، كس اگر گفت چرا؟ باکم نیست فاش گویید که عاشق هستم… ( فروغ فرخزاد)
نکات آموزشی بر روی دست خط شرکت کنندگان
در آزمون شماره22، خط های بسیار زیبایی ارسال شد که با برسی دست خط عزیزان اشکالاتی که در بیشتر داوطلبان مشترک بوده بیان شده است
در این تصویر که دست خط ریبای یکی ار عریران است میبینیم که ایشان میتوانستند در کلمه /آدمهایش/ الف متصل را کمی کوتاه تر و حروف کشیده را روی آن قرار دهند که ایجاد یک ترکیب ریبا تر و کشیده گی بیشتری در سطر میشد.
و در این تصویر هم میبینیم:
- استفاده درست از کلمات و شکل صحیح حروف
- عدم رعایت اندازه در ساختار حروف در سطر
- رعایت نکردن شیب درست برای کلمات
- کم و ریاد نوشتن دندانه ها و استفاده نا صحیح ار حروف شاخص
در این تصویر میبینیم که داوطلب میتوانست برای فضاسازی بهتر و ایجاد یک ترکیب چشم نواز تر کلمه /شنید/ را از بالای حرف ماقبل خود شروع کند
درنوشتن کلمه //مرا// اتصال میم به حرف رشمشیری باید کشیدگی بیشتری داشته باشد و به پایین خط کرسی هدایت شود
قابل توجه تمامی عریران و داوطلبان و شرکت کنندگان آرمون های دوره ای خط تحریری که با خط شکسته شرکت کرده اند. ریبایی در این خط از رعایت کردن بعضی حروف و اتصالات ایجاد میشود. در کلمه “خاطرات” نوشتن حرف الف بعد از خ که باید رو به داخل باشد.
در کلمه” آدمهایش” اتصال حرف الف به دال که باید کمی کشیده تر و انتهای آن هم سو و هم راستای اتصال ب دال باشد نه پایین تر از ان و زمانی که قسمت اوا حرف شین کشیده است باید قسمت دوم را کوتاه تر بنویسید و یا بالعکس و خود کشیده هم برای ایجاد فضای ریبا و ترکیبی بهتر میتواند بالای حروف ماقبل خود قرار گیرد
چند نکته کلی:
همواره دقت داشته باشید که میتوان انتهای سطر ها را کمی بیشتر رو به بالا هدایت کرد. انتهای سطر ها از اوایل و یا اواسط سطر ها کمی شلوغ تر، دارای کشیده گی های بیشتر و اتصالات بیشتری است که این امر خود باعث زیبایی و چشم نوازی خط شما میگردد. انتهای حروف کشیده را رها نکنید چرا که توازن سطر و نوشته شما را بهم می ریزد. قرار دادن درست چند حرف و یا کلمه کشیده شده بر روی هم بطوری که باعث زیبایی ترکیب نوشته شما شود.
حرف “ب”در خط شکسته به سه شکل مختلف قابل تحریر است. .ب نستعلیقی که بیشتر در اول و انتهای سطر استفاده میشود. .ب قلم انداز که دارای گشیده گی بیشتری هم هست در اواسط و اواخر سطر بسته به میزتن و نوع ترکیب استفاده میشود. .ب تعلیقی که معمولا در زیر کلمات کشیده قابل اجراست. پس می بینیم که استفاده ناصحیح از حروف تا چه میزان در زیبایی نوشته شما تاثییر گذار است که در تصویر بالا استفاده ناصحیح ازحرف “ب” را می بینیم.
نمونه های ویدیو از تصحیح دست خط افراد شرکت کننده
نویسنده و تصحیح: سعید رفیعی لیاولی
