از ابتدای تاریخ، بشر به دنبال آن بوده است تا به هر طریقی منظور و مفهوم خود را به دیگران منتقل کند. نوشتن فرآیند فیزیکی زبان گفتاری است. شاید بتوان گفت در حدود 35 هزار سال قبل از میلاد مسیح نقاشی های درون غارها به عنوان زبانی برای نوشتار مورد استفاده قرار می گرفته که مفاهیم زندگی روزمره را منتقل می کرده است.
این تصاویر که به عنوان خط تصویری از آن ها یاد می شود رویدادهایی مانند شکار و یا حوادث مختلف را انتقال می داد. زبان نوشتاری برای اولین بار در سومر مورد استفاده قرار گرفت که با ابزار آلات تیز علامت هایی را روی خاک رس می کشیدند. در ادامه با ما در «خط و قلم» همراه باشید تا به شما بگوییم که «خط تصویری یا پیکتوگرافی چیست؟ » و چه کاربردی داشته است.
اختراع خط
سومری ها در ابتدا نوشتن را به عنوان ابزاری برای ارتباطات طولانی مدت از طریق تجارت استفاده می کردند. اولین نوع نوشتن در روند اختراع خط، تصویر کردن آن بود. در این روش نماد یا شکلی از اشیا را ترسیم می کردند و در بیشتر مواقع برای کمک به یادآوری چیزهایی مانند دانه های مختلف و یا گوسفندها مورد استفاده قرار می گرفت.
این تصاویر معمولا بر روی خاک رس رسم می شد و پس از خشک شدن برای تجارت به صورت ثبت رسمی در می آمد. طبق اسناد به دست آمده ماالشعیر یکی از نوشیدنی های محبوب در سومر و بین النهرین بوده است که در اسناد به دست آمده سوابق موجود در رابطه با خرید و فروش این نوشیدنی کشف شده است.
پس از گذشت مدت زمانی، یک سیستم نوشتاری دقیق تری لازم بود تا به وسیله آن بتوانند مفاهیم پیچیده تر را منتقل کنند. بنابراین ساختار بهتری برای ارتباط در 3200 سال پیش از میلاد مسیح و در شهر سومر اختراع گردید. این اختراع چیزی بود که به آن خط تصویری یا پیکتوگرام گفته می شود. به وسیله این اختراع افراد می توانستند درک درست تری از قرآیند یک رویداد را داشته باشند. قبل از اختراع خط تصویری فقط تصاویر ثابت، آن هم به وسیله نمادهایی ترسیم می شدند، ولی با اختراع این خط انتقال سریع تر و بهتر صورت می گرفت.
این مطلب را از دست ندهید : چگونه از کلاس های غیرحضوری بیشترین استفاده را ببریم؟
به زبان بهتر باید بگوییم که پیکتوگرافی نوعی بازنمایی تصویری – علامتی است که در آن شیئی یا مفهومی به صورت نماد نشان داده می شود. پیکتوگرام ها باید به گونه ای طراحی شوند که افراد در نگاه اول معنی اصلی آن ها را تشخیص دهند. طراح زمانی که تصمیم می گیرد طرحی را برای زبان تصویری به کار گیرد، باید با خطوط و سطح های ساده انجام شوند. با این حال این سادگی باید همراه با رعایت اصول زیبایی شناسی و با کمترین رنگ و طرح باشد؛ به گونه ای که در نگاه اول بیننده مفهوم آن را متوجه شود و ابهامی صورت نگیرد.
هیروگلیف و چگونگی استفاده از آن
در ابتدای تاریخ انسان ها برای ثبت وقایع و یا انتقال پیام های خود، تصاویری را می کشیدند تا به وسیله آن مفهوم را انتقال دهند. برای مثال خورشید به معنای روز، ماه به معنی شب و آب به وسیله خطوط موجدار بود. با پیشرفت تمدن بشری و کامل شدن انسان ها این تصاویر ساده تر و قابل فهم تر شده و سرعت انتقال پیام بیشتر شد و انسان ها قراردادی برای انتقال پیام خطی بین خودشان به وجود آوردند.
درست است که اختراع خط به سومری ها باز می گردد، ولی مهم ترین این خط ها، مجموعه علامت هایی است که در مصر به کار گرفته شده که به آن هیروگلیف می گویند. نقوش و علامت های هیروگلیف بر روی کاغدهای پاپیروس نوشته می شد.
هیروگلیف مصری ها یکی از قدیمی ترین روش های شناخته شده کتابت است. بعضی از این نوشته ها مربوط به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح می شود و در مدت زمانی در حدود سه هزار سال، زبان نوشتن مصری ها بود. در ابتدا مصری ها نوعی صور ناشناخته و ابتدایی را برای نوشتن به کار می بردند، چیزی که در سرتاسر دنیا و دیگر نژادهای بدوی هم از آن ها استفاده می کردند.
حروف خط هیروگلیف صرفا از نقوش و تصاویر تشکیل شده بود که هر کدام از آن ها نشان دهنده اشیای طبیعی بودند. ولی این تصاویر نمی توانست چیزهایی را که با چشم قابلیت دیده شدن را نداشتند، نشان دهد. مثلا افکار، روشنایی، هوا و… به همین خاطر در آن زمان خط هیروگلیف کم کم نشانه عقاید شد تا تصویر حقیقی اجسام.
مرحله بعدی در راه توسعه خط هبروگلیف این بود که تصاویر را برای نشان دادن صداها به جای اشیا و اجسام به کار می بردند. به این ترتیب مصری ها می توانستند هر کلمه ای را که می دانستند، بنویسند، حال فرقی نداشت که آن لغت معنی چیزی را می داد که می توانستند تصویر آن را بکشند یا نه.
لازم به ذکر است که مصری ها فقط حروف بی صدا را به کار می بردند و در ضمن همه حروفی که در قدیم به کار می رفت با حروف بعدی که پیدا می شد و به کار می آمد، مخلوط می کردند و این کار آن قدر پیچیده شده بود که مردم عادی از آن سر درنمیاوردند!
وسعت جهانی خط تصویری
همان طور که در ابتدا هم اشاره کردیم، نوشتن فرآیند فیزیکی زبان گفتاری است. پیکتوگرام یا خط تصویری یک زبان جهانی است و باید به نحوی طراحی شود که افراد در تمام نقاط دنیا، در نگاه اول معنی اصلی آن ها را تشخیص دهند. شاید بتوان گفت پیکتوگرام ها در اصل جز گرافیک محیطی محسوب می شوند.
آن چه که در این مقاله به آن اشاره کردیم، تاریخچه و توضیح مختصری راجع به خط تصویری بود. به طور کلی باید بگوییم خط تصویری خطی است که به واسطه اشکال و تصاویر منظور را به مخاطبش می رساند. چیزی که امروزه در گوشی های تلفن همراه و در قالب ایموجی ها ارائه می شود، نمونه ای از خط تصویری است.
