آنچه در دوران شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی که به دست مسلمانان به وقوع پیوست، منجر به پیدایش انواع خوشنویسی شد.گاهی درک خوشنویسی به عنوان یک هنر مشکل است و به نظر می رسد برای درک و لذت بردن از خوشنویسی باید بدانید که خوشنویس افزون بر نگارش یک متن، سعی دارد اثری هنری با ارزش های زیبایی شناختی خلق کند.
دقیقا در این نقطه است که این سوالات پیش می آید:
آیا آثار خوشنویسی تنها با به کارگیری مهارت خوشنویس پدید آمده اند و خلاقیت که جوهره اصلی یک اثر هنری است در خوشنویسی جایگاهی ندارد؟
آیا تنها زیبا بودن یک اثر می تواند دلیل بر هنری بودن اثر باشد یا در هر اثر هنری باید ردی از خلاقیت و استعداد و علاقه نیز باشد؟
اگر این سوالات ذهن شما را نیز درگیر کرده است با ما در ادامه این پست همراه باشید…
در دنیای بی پایان هنر، هر آنچه که زیباست و حس خوبی به انسان منتقل می کند و از دیدن یا شنیدن آن لذت می بریم هنر نامیده می شود.
اگر این تعریف زیبا و صحیح از هنر را بپذیریم بنابراین باید در طول سالیان طولانی و با زیبایی آفرینی میلیون ها هنرمند که در طول تاریخ هنر آفرینی کرده اند، تا به حال تمام زیبایی ها تکراری شده باشند و امروزه چیزی تحت عنوان زیبایی و هنر به ما نرسیده باشد در حالی که امروزه نیز شاهد آثار جاویدان و به یادماندنی اساتید و هنرمندان بزرگ هستیم و از دیدن آن ها خط می بریم. دلیل این امر و تکراری نشدن هنر ها و ماندگار شدن آن ها چیزی جز خلاقیت نیست.
خلاقیت یک استعداد ذاتی نیست، بلکه چیزی مثل جریان برق است، چیزی که به یک آن در ذهن شما شکل می گیرد و منحصر به فرد است و باعث یونیک شدن آثار شما با سایر هنرمندان خواهد شد.
برای رسیدن به خلاقیت باید استعداد خاص خود را بشناسید و بعد به اندازه کافی روی آن کار کنید.
نمودِ خلاقیت در هنر خوشنویسی
خیلی ها تصور می کنند خلاقیت در خوشنویسی توسط هنرمندان و بزرگان انجام شده و دیگر جایی برای بروز خلاقیت ها و استعداد باقی نمانده است و هنرمندان و هنرجویان فقط ملزم به تمرین و تکرار و تقلید هستند و خلاقیت در این هنر در همین حد است که زیبا بنویسند و قواعد را در نظر بگیرند ولی حقیقت خلاقیت در خوشنویسی چیز دیگریست…
خلاقیت ویژگی تفکیک ناپذیر آثار هنری است و این خصیصه در آثار خوشنویسی پیشین و معاصر به وسیله خوشنویسان خلاق و هنرمند به صورت های مختلف بروز و نمود داشته است و دارد.
گروهی از خوشنویسان قدرت خلاقیت و ابتکار خود را در ابداع انواع خوشنویسی و یا تکامل ساختار هندسی حروف و کلمات به کار برده اند که ابداع انواع خوشنویسی و تکامل آن حاصل ابتکارات و نوآوری های چنین خوشنویسانی است. از جمله این هنرمندان می توان از ابن مقله در نسخ و ثلث ، میر علی تبریزی، میر عماد حسنی، میرزا غلامرضا، میرزا محمد رضا کلهر در نستعلیق و محمد شفیع و درویش عبدالمجید در شکسته نستعلیق نام برد.
این خلاقیت ها و ابداعات به دوره های پیشین منتهی نمی شود. در دوره معاصر نیز خوشنویسان هنرمند و خلاقی در این زمینه تلاش کرده اند و در تکامل انواع خوشنویسی رایج به ویژه خوشنویسی نستعلیق و شکسته نستعلیق به موفقیت های چشمگیری دست یافته اند.
وجه دیگر بروز خلاقیت در خوشنویسی، به نوآوری در ترکیب بندی و آرایش حروف و کلمات است. خوشنویسانی که در این زمینه به آفرینش های هنری دست می زنند و خلاقیت خود را در این زمینه به کار می برند، حروف و کلمات را همانند نُت هایی که آهنگ سازان برای خلق یک قطعه موسیقایی به کار می برند و با ترکیب بندی هنرمندانه قطعه ای جاودانه می آفرینند، به کار می گیرند و آثار جاویدان و ماندگار بسیار زیبایی خلق می کنند که ارزش هنری والایی دارند.
در راه به کار بردن خلاقیت در خوشنویسی باید بدانیم که عقل دشمن بزرگ خلاقیت است، اگر در همه کار های خود از اصول و قوانین پیروی کنید و خلاقیت و استعداد خود را خاموش کنید نتیجه کارهایتان اثری خشک و سرد و بی احساس خواهد بود.
در حقیقت عادت دشمن خلاقیت است و آن چیزی که آثار شما را دلچسب و دوست داشتنی و ماندگار می کند استفاده از خلاقیت و استعداد خود در کنار مهارت ها و اصول و قوانین است.
امروزه زمینه های متعددی وجود دارد که می توان با به کارگیری عناصر خوشنویسی در آنها هم بر دامنه و موارد کاربری خوشنویسی افزود و هم جنبه های فرهنگی و هنری را ارتقا داد.
گروهی از هنرمندان تصور میکنند سفارشی شدن کار، هنر خوشنویسی را از مسیر خلاقیت فرسنگ ها دور کرده است.
در کار های سفارشی اغلب فرد کار را با بیان کلیت هایی راجع به خواسته خود سفارش می دهد و چیزی که در ذهن دارد را برای هنرمند ترسیم می کند اما در جزئیات کار اعمالِ سلیقه نمی کند و زیبایی کار را به دست هنرمند می سپارد در این صورت خوشنویس ممکن است متن یا شعر مورد نظر را دوست نداشته باشد و اجباراً آن را اجرا کند اما خوشنویس می تواند با در دست گرفتن مهارت و هنر و استعداد و همچنین اضافه کردن چاشنی خلاقیت به کار خود زیبایی بی حد و حصری هدیه کند و اگر کار را با علاقه ادامه دهد قطعا زیبایی کار بسیار چشمگیر خواهد بود.
این روز ها خلاقیت در نقاشی خط بسیار زیاد شده است و علاقهمندان مخصوص به خود را دارد.
هنرمندان بزرگ و به نام هنر نقاشی خط با ترکیب سبک های مختلف خوشنویسی مانند نستعلیق، شکسته نستعلیق، ثلث، نسخ و… و به کار بردن رنگ های متنوع و شاد و گرم در آثار خود تابلوهای زیرا و چشمگیری را خلق کرده اند که چشم هر بیننده ای را محصور خود می کند.
هنرمندان نقاشی خط در کنار استفاده از خطوط فارسی و سبک های خوشنویسی اسلامی از خوشنویسی لاتین نیز در آثار خود استفاده می کنند و ترکیب خوشنویسی لاتین و فارسی در کنار انبوهی از رنگ ها، تابلویی ماورایی رارقم می زند که حقیقتا می توان از هر پیکسل آن لذت برد و خلاقیت نقاش و خوشنویس آن را تحسین کرد و رنگ و بوی هنر را از هر قسمت آن استشمام کرد.
به عنوان سخن آخر لازم است تکرار کنیم که عاشقانه بنویسید و هرگز آثار خود را از چاشنی خلاقیت محروم نکنید.
مطالب اخیر :
هنر خوشنویسی چه تاثیراتی بر جامعه امروز ما می گذارد؟
تاثیر خوشنویسی در صنعت سینما و تلویزیون
