«من به آپولون، پزشک آسکليپوس، هيژيا و پاناکيا سوگند ياد مي‌کنم و تمام خدايان و الهه‌ها را گواه می‌گيرم که در حدود قدرت و بر حسب قضاوت خود مفاد اين سوگند نامه و تعهد کتبی را اجرا نمايم…» این جملات بخش آغازین سوگند نامه پزشکی بقراط است که با توجه به مقدسات در کشورهای مختلف دارای تفاوت‌هایی می‌باشد.
با وجود تفاوت‌های جزئی، همیشه ارزش‌های حقیقی سوگند نامه پزشکی بر پایه چهار اصل مهم؛
- حفظ حقوق بیماران
- رازداری و عدم افشای اسرار بیمار
- اولویت سلامت و بهبود بیمار بر منافع مادی
- رعایت اخلاق و شرافت پزشکی در تمامی مراحل
استوار است. پزشکان حامی جان و منافع بیماران هستند. به همین دلیل بیماران برای انجام فرآیندهای درمانی به آنها اعتماد و اطمینان دارند. اما سوال اصلی این است که یک پزشک چطور میتواند در عمل هم به سوگند خود پایبند باشد؟ آیا امضای پزشک را میتوان نمادی از احساس مسئولیتش دانست؟ در این مطلب قصد داریم در باره کاربرد نمونه امضا پزشک و مسئولیت‌های پیرامون آن صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
نمونه امضا پزشک و مسئولیت‌های پیرامون آن
نمونه امضا پزشک معمولا پای اسناد مرتبط با بیماران مانند نسخه‌های دارویی، نتایج آزمایش‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به سایر پرسنل و کادر درمانی درج می‌شود. بنابراین امضا پزشک روشی برای بیان دیدگاه و نظرش درباره بیماری و روند بهبودی است.
شاید از خودتان بپرسید چرا بودن یا نبودن امضای پزشک پای برگه تا این اندازه اهمیت دارد! به مثال‌های زیر نگاه کنید:
- اگر پزشکتان با اعتماد به دانشجو یا دستیارش و بدون معاینه برایتان آزمایش بنویسد؛ با انجام آن نه تنها زمانتان تلف شده بلکه هزینه‌ای اضافی به شما تحمیل می‌شود.
- اما اگر همین برگه آزمایش، بدون بررسی، امضای پزشک (نمونه امضا پزشک آزمایشگاه) را دریافت کند؛ پزشک متخصصتان بر اساس آن برایتان دارو تجویز کرده و پروسه درمانی را طی می‌کنید و ممکن است وضعیت بیماریتان وخیم‌تر شود.
- اگر امضا پزشک پای نسخه نوشته شده توسط فرد دیگری درج شود (بدون اینکه دوز مصرف دارو و میزان آن را بررسی کند) ممکن است به شدت بیمار شوید و یا جانتان را از دست بدهید.
همانطور که می‌بینید، نمونه امضا پزشک میتواند باعث ضررهای مادی و خسارات جبران ناپذیر جانی شود. علاوه بر این امضا پزشک نشانه‌ای است از:
1- پایبندی به اصول اخلاقی درج امضای پزشک زیر نسخه بیماری که او را معاینه نکرده یا امضای برگه‌های آزمایشگاه بدون بررسی دقیق، علاوه بر عدم تهعد به حرفه پزشکی، برخلاف اصول اخلاقی و شرافت انسانی است.
2- حمایت از منافع بیماران زمان گذاشتن برای بیماران به صورت معاینه‌های حضوری، تجویز دارو و یا بررسی آزمایش‌ها و… وظایفی هستند که در جهت بهبودی و سلامت انسان‌ها انجام می‌شوند و نمونه امضا پزشک، مهر تاییدی بر آنها است. نشانه‌ای که حاکی از حمایت همه جانبه پزشک از موجودیت و سلامتی بیمار می‌باشد.
3- تعهد در انجام وظیفه زمانی که نمونه امضا پزشک پای نسخه‌ها و دستورالعمل‌هایی درج می‌شود که توسط شخص او بررسی یا نوشته شده‌اند؛ در این صورت امضا پزشک بیانگر صحت و درستی فرآیند درمانی و تعهد او به حرفه‌اش است.
چرا پزشکان باید دست خط خوبی داشته باشند؟
به دلایلی مشابه دست خط هم مانند امضای پزشک ارزشمند و مهم است. دست خط‌های ناخوانای پزشکان سالیانه باعث مرگ 7000 انسان می‌شوند. طبق آخرین بررسی‌ها در شورای پزشکی کشور هند مشخص شد که بخش زیادی از خطاهای پزشکی به دلیل دست خط نامناسب و غلط‌های املایی رخ می‌دهند (زیرا در این کشور زبان انگلیسی، زبان اصلی پزشکان محسوب نمی‌شود).
دست خط هم مانند نمونه امضا پزشک نقش جدی در اجرای فرآیند درمانی و سلامت بیماران بازی می‌کند. در حالی که اگر پزشکان دست خط خوبی داشته باشند:
- کادر درمانی (مثل مسئولین داروخانه‌ها، سایر پزشکان و پرستاران) و حتی مردم عادی میتوانند دستورالعمل‌ها و داروهای تجویز شده را بهتر بخوانند.
- مردم عادی با جستجوی نام و نشان داروی تجویز شده در اینترنت میتوانند اطلاعات بیشتری در مورد عوارض دارویی بدست آورند (اغلب پزشکان اطلاعات کمی در مورد عوارض مصرف برخی داروها در اختیار بیماران خود قرار می‌دهند در حالی که دانستن این موارد بخشی از حقوق اصلی بیماران است).
“هر بد خط مساوی است با یک دکتر!” این شوخی رایجی است که سال‌هاست بین مردم استفاده می‌شود. واقعیت این است که بدخطی پزشکان ارتباطی با سن یا حتی تحصیلاتشان ندارد. آمارها نشان می‌دهند که 40 درصد از پزشکان مرد و 20 درصد از پزشکان زن از دست خط ناخوانی برخوردارند. اما بدخطی و ناخوانایی در نسخه‌ها بیشتر مربوط به حروف الفبایی و نام داروها است و کمتر در اعداد یا میزان مصرف داروها (دوز دارو) مشاهده می‌شود.
اشتباهات نوشتاری مربوط به دست خط و امضای پزشک در بخش‌های شلوغ بیمارستانی مانند ICU بسیار خطرناک و فاجعه آفرین هستند و حتی میتوانند باعث مرگ افراد شوند. در اکثر حرفه‌های پزشکی و مشاغل ایالت متحده امریکا و انگلستان، مهارت در زبان انگلیسی و نوشتار آن، یک پیش نیاز اساسی است. شاید ایجاد چنین شرایطی در سایر کشورها از میزان خطاهای نوشتاری در حرفه پزشکی کم کند.
اعترافات خطرناک داروخانه‌ها درباره امضای پزشک !
از هر داروساز داروخانه درباره کیفیت امضا پزشک سوال کنید، با انبوهی از داستان‌های ترسناک در مورد امضاهای عجیب و غریب مواجه می‌شوید. طبیعتا در داروخانه‌ها بعد از مشاهده نسخه تجویزی، صحت امضا پزشک را بررسی می‌کنند تا جلوی هر گونه سوی استفاده و تقلب در دریافت دارو گرفته شود. ولی دست خط ناخوانا و امضای نامناسب پزشکان کار را برای پرسنل داروخانه‌ها سخت می‌کند.
شاید یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از سوی استفاده از امضا پزشک و تقلب در نسخه، راه انداختن سریعتر سیستم بهداشت و درمان الکترونیک باشد. استفاده گسترده از امضاهای دیجیتال با اجرای پرونده سلامت الکترونیک، کار را برای احراز هویت پزشکان و تطبیق نمونه امضا پزشک هم ساده‌تر می‌کند. به این ترتیب دیگر داروساز در داروخانه امضای پزشک را تایید نمی‌کند بلکه همه متصل به یک بانک اطلاعاتی منسجم و یکپارچه هستند که وظیفه احراز هویت و شناساسی را برعهده دارد.
سخن آخر
داشتن دست خط و امضای مناسب برای پزشکان ضروری است زیرا امضای پزشک نشانه‌ای از تعهد به وظیفه، حفظ منافع بیماران و اخلاقیات است. نمونه امضا پزشک به سایر پرسنل درمانی کمک می‌کند تا کارشان را بهتر انجام دهند، جلوی تقلب در نسخه و دریافت غیر مجاز دارو گرفته شده و همینطور سرعت ارائه خدمات بهینه به بیماران را بهبود می‌دهد.
به همین دلیل امضای پزشک و دست خط خوانایش را میتوان نمود عملی از پایبندی به سوگند پزشکی دانست. بیماران با خیالی آسوده به چنین پزشک متعهدی اطمینان می‌کنند و مهمترین سرمایه زندگی‌شان (جانشان) را به دستان او می‌سپارند.
