نیاز انسان امروز به هنر از جمله نیازهایی است که به استدلال نیاز ندارد زیرا هر انسانی، با هر سطحی از فرهنگ، فکر و اندیشه ای به این مساله واقف است. از زمانی که انسان را میشناسیم به همان میزان هنر را در کنار او میبینیم. بشر در طول تاریخ حیات اجتماعی اش هیچ وقت بدون هنر زندگی نکرده و هنر از آغاز زندگی تا به امروز همچنان با او و همراه او بوده و خواهد بود.

آرامش، نیرویی است که تمامی انسانها در زندگی به دنبالش هستند و هر کس به طریقی آن را به دست می آورد. ارتباط با هنر، نقش موثری در تقویت روحیه دارد. لازم نیست همگی هنرمند شوند ولی همه می توانند با هنر تماس داشته باشند و می توانند با استفاده از هنر، به آرامش برسند و برای ارتقاء روحیه ی خود زیبایی های زندگی و دنیا را ببینند.

در ادامه این پست به بررسی اثرات هنر و خوشنویسی، که هنر اصیل ایرانی است، در زندگی فردی و جامعه میپردازیم، توصیه میکنیم این مطلب را از دست ندهید.

اولین سوالی که ممکن است در نظر هر فردی باشد و به دنبال آن باشد آن است که اصلا هنر چیست؟

تعريف هنر هم‌چون ساير مفاهيم اجتماعي از پيچيده‌ترين و جنجالي‌ترين مبحث‌ها مي‌باشد، ولی در معنایی کلی میتوان گفت هنر، نتيجه كوشش انسان براي ايجاد زيبايي است؛ نقاشي، پيكر‌تراشي، معماري، موسيقي، شاعري همه از فنون هنر است زيرا اين فنون جز جستجويي زيبايي و ايجاد آن، هدفي ندارند. تولستوي روسي هنر را يك فعاليت انساني مي‌داند كه انسان آگاهانه و به کمک سایر وسایل، احساساتي را كه خود تجربه كرده است به ديگران انتقال دهد، طوري كه اين احساسات به ديگران سرايت كرده و آنها نيز آن احساسات را تجربه كرده و از همان مراحل حسي كه او گذشته است، بگذرند.

هنر، بهترین ابزار برای رواج یک اندیشه و تفکر در جامعه

برای نهادینه شدن یک اندیشه و تفکر در جامعه بهترین ابزار، هنر است چراکه با استفاده از هنر موضوعات مختلف به نسل‌های آینده منتقل می‌شود. هیچ اندیشه‌ و تفکری بدون هنر جاویدان نمی‌شود و این تاثیر فرهنگ و هنر در بخش‌های مختلف است. بنابراین به جرئت میتوان گفت هنر بهترین ابزار برای رواج یک اندیشه و تفکر در جامعه است.

هنر مسیری است که به حقیقت منتهی می شود و کلید فهم زندگی است. رسالت هنر ایجاد رشد و کمال برای جوامع انسانی است و غیر این معنی از حیطه هنر خارج است.

به بیان قرآن، هنر در حكم یك زبان است که انسان به وسیله آن با خداوند ارتباط برقرار کرده و قرآن به کتاب تبدیل شده است. اهمیت خوشنویسی و خط زیبا از زمان های خیلی قبل بر مردم آشکار بوده و چه زیباست که کلام خدا با خط زیبا و خوانا نوشته شود و برای آیندگان به یادگار بماند.

از نظر خطاطان اسلامی نخستین خط کامل از آن حضرت علی(ع)است بعد از علی،ائمه اطهار یکی پس از دیگری در خوشنویسی به کمال بوده‏اند.

گویو در کتاب زیبای خود موسوم به «هنر از لحاظ جامعه شناسی» معتقد است که هنر هم از لحاظ اصل و منشا و هم از لحاظ هدف، خود یک امر اجتماعی است. بنابراین عالی‌ترین هدف هنر ایجاد عواطف و احساسات اجتماعی است. هنر سبب اتحاد و نزدیکی در جامعه میشود و رابطه‌ى دلبستگی عمیقی میان قشرهای مختلف اجتماعی برقرار می سازد، احساساتی که در برابر آثار هنرمندان دست می‌دهد یکی از موثرترین عوامل حیات خانوادگی و دوستی است.

هنر نقش بسیار مهم و انکار ناپذیری در روند تکامل اجتماعی دارد. یکی از وسایل بسیار مهم پیشرفت بشریت، هنر است و اگر هنر و هنرمند در تاریخ بشریت وجود نداشتند تکامل جوامع انسانی بدین صورت که امروز شاهد آن هستیم ممکن نبود و هیچ جامعه‌ای بدون هنر نمی‌تواند روح پر نشاط داشته باشند.

در حقیقت، هنر بازگو کننده عقده‌های نهفته در ضمیر جامعه است و از این جهت هنر می‌تواند نقش روانکاوی و روانشناس گونه ای در جامعه داشته باشد و با بیرون کشیدن دردهای نهانی و عقده‌های پنهانی، التهابات تاریخی و انفجارهای اجتماعی را التیام بخشد و جامعه را دوباره به سوى تعادل سوق دهد و ضامن سلامت و سعادت و شکوه و ترقی و تکامل آن گردد.

بنابراین میتوان گفت هنر اساسی‌ترین نقش را در حرکت تحولات تاریخ انسان داشته است.

نقش هنر در بهبود زندگی انسان

هنر شخص را از عالم واقعيت دور ساخته و در يك عالم ديگر كه عالم روياها و آرزوها و اميدهاست، سير مي‌دهد. هنر تسلي‌ دهنده و ازادي بخش است، به قول فيلسوف آلماني شوپن‌هاوير، دراين بيابان شوره‌زار هستي كه عطش سوزان و پايان ناپذيري راه‌ را از همه چيز نا اميد مي‌سازد، هنر مانند واحه و باغ خرمي است كه مي‌توان در پناه آن دمي بياسود.

بنابراين هنرمند آيينه ا‌ي است كه با تمام صداقت و يگانگي فرد و جامعه را به خودش مي‌شناساند و چهره واقعي آنان را به نمايش مي‌گذارد. به همین دلیل لازم است كه انسان براي شناخت خود و جامعه‌اش، در آيينه آثار هنرمندان خود بنگرد و از آن بهره‌مند گردند تا خود و جامعه‌اش را بهتر بشناسد. هنر نوعی رستگاری است که ما را از خواستن یعنی نوعی درد و رنج، آزادی می بخشد. همانطور که بتهوون در بیان نقش هنر در تربیت و کارکردهای آن می گوید:«هنر من باید برای سعادت بیچارگان اختصاص یابد.»

هنر خوشنویسی و همنوایی آن در فرد و جامعه

هنر خطاطی و خوشنویسی با قدمت 3 هزار ساله از ابتدای خلقت با انسان همراه بوده و قدمت آن به قبل از اسلام می رسد.
خوشنویسی هنر زیبا نوشتن است و جایگاه ویژه ای در اسلام دارد. خوشنویسی هنر مادر بوده و در تمامی هنرها مانند معماری، فرش، فلز و چوب كاربرد دارد.
خوشنویسی هنری است كه انسان را از مشكلات منحرف می كند و به سمت ادبیات سوق می دهد تا شعر خوبی را به خط تحریر درآورد و این هنر ما را به نظم در زندگی، افزایش تمركز، دقت و توجه بیشتر سوق می دهد.
جامعه متشکل از افراد است و تاثیرات فردی به وضوح خودشان را در جامعه نشان خواهند داد به گونه‌ای که توجه به یک نفر کمتر از توجه به کل جامعه‌ای که فرد در آن زندگی می‌کند را ندارد. اگر بتوان این هنر را به درون جامعه برد و افراد را با ویژگی ها و زیبایی های این هنر آشنا كرد موجبات رونق و اشاعه آن فراهم می شود.

در واقع زندگی بدون هنر بی ‌روح و کسل کننده است و نقش هنر در زندگی این است که به مردم امید و نشاط می‌دهد.
در زندگی‌های امروزی بعضی از خانه‌ها پر از جلوه‌های زیبای مصنوعی است؛ مثل مجسمه‌ها و تزئینات، گل‌های مصنوعی و … اما خلق یک هنر در این است که گلی را در خانه خود پرورش داده با عشق آب دهیم که رشد کند و دست پرورده ما و هنر ما شود. هنر در روح و جان ما جریان پیدا می‌کند و هر کسی توانایی خلق یک اثرهنری را دارد و می‌تواند این کار را انجام دهد. زمانی که دور هم جمع می‌شویم و به صحبت‌هایی می‌پردازیم که شاید نه برای حال و نه برای آینده‌ی ما موثر باشد.

كودكان و هنر

اغلب کودکان زمانی که در خانه به آنها مداد شمعی یا گواش داده می‌شود، احساس خوبی پیدا می‌کنند؛ چرا که احساس می‌کنند اجازه دارند احساسات‌شان را از طریق کار هنری ابراز کنند.کودکان بیشتر گرایش دارند وقایع ناخوشایند را از طریق هنر ابراز دارند. آنها زمانی‌که نمی‌توانند و یا نمی‌خواهند چیزی را بر زبان بیاورند، خیلی راحت آن را در قالب تصویر بر روی کاغذ می‌آورند.

حس هنری حتی در کودکانی که هنوز به طور کامل صحبت نمی‌کنند و دایره واژگانی محدودی دارند. نیز کاملا هویداست؛ بچه‌های کوچک معمولا از حس هنری بالایی برخوردارند و به طور ذاتی خلاق هستند. آنها می‌توانند احساسات و عواطف‌شان را به راحتی و با نقاشی و ترسیم خطوط ابراز کنند.

تأثیرهنر درمانی در آرامش روانی جامعه

هنر درمانی از مباحثی بوده که اخیراً در بین جامعه و روانشناسان مطرح‌شده است و به نظر می‌رسد می‌توان باهنر درمانی دررسیدن جامعه به آرامش اقدامات مؤثری انجام داد. امروزه اکثر افراد جامعه با ناگفته‌های هیجانی توان ابراز عواطف خود را ازدست‌داده‌اند،که این امر مخالف سلامت روانی فرد است، درحالی‌که هر انسانی در شرایط عادی باید قدرت ابراز هیجانات روانی خود را داشته باشد تا بتواند در انجام امور محوله به‌خوبی ایفای نقش نماید. با پیشرفت علم روانشناسی، هنرو هنر درمانی یکی از ابزارهای تقویت و تخلیه هیجانات روانی و درواقع عاملی برای پیشگیری از بیماری‌های روانی شناخته‌شده است.

با توجه به اینکه گستره هنر در همه پدیده‌های خلقت وجود دارد و اساس آفرینش انسان نیز با هنر عجین شده درواقع از سوی روانشناسان حوزه رفتاردرمانی، هنر عاملی برای شکوفایی ابتکارات، خلاقیت و نوآوری استعدادهای هر فرد شناخته‌شده است.به‌طوری‌که با ایجاد احساساتی چون نشاط شادابی، حس ماندگاری و عزت‌نفس به شناخت جایگاه افراد در جامعه کمک شایانی خواهد نمود.

حتی آسیب‌های روانی که ریشه در اعماق روح فرد دارند و در ناخودآگاه او جای گرفته‌اند، خیلی راحت از طریق هنر از درون فرد بیرون کشیده می‌شوند. زمانی‌که این احساسات منفی از درون فرد بیرون بیایند، بهبودی حاصل و روح فرد پالوده خواهد شد.

فرهنگ‌سازی هنر درمانی در بین خانواده‌ها

هنر ازنظر افراد جزء مراحل درمانی محسوب نشده و امری بیهوده تلقی می‌شود، این درحالی است که اکثر مراجعین به دارودرمانی و ورزش بیشتر به هنر درمانی متمایل هستند که امر توجه ویژه به هنر با فرهنگ‌سازی در بین خانواده‌ها قابل‌حل خواهد بود و با توجه به وجود اختلالات روانی در سطح جامعه می‌توان با پیشگیری سلامت روان افراد جامعه را رقم زد.

قطعاً افراد با انجام فعالیت‌های خلاقانه یا خلق هر آثار کوچکی از آرامش و نشاط بیشتری برخوردار خواهند شد، چراکه با تخلیه هیجانات روانی خود در غالب هنر به کسب لذت آفرینش هنری دست خواهند یافت.

برای رسیدن به جامعه‌ای آرمانی، ایده آل و افرادی با روان سالم می‌توان با استفاده از ابزارهای مختلف هنری که به‌نوعی غذای روح و روان تلقی می‌شود به خودشکوفایی و بالا رفتن عزت‌نفس افراد جامعه کمک نمود.

جمع بندی:

هنر به درد زندگي مي‌خورد و شخص را به زندگي و عالم بالاتر و به يك حيات عميق‌تر و پر معناتر سوق مي‌دهد. هنر، عامل بزرگي در پرورش فكري و تكامل نفساني و اخلاقي فرد و جامعه است. بنابراین نباید از اهمیت و تاثیر بسیار زیاد هنر بر افراد و جامعه چشم پوشید و باید راهکارها و تمهیداتی اندیشید برای ترویج بیشتر خوشنویسی و هنر در جامعه تا اجتماعی سالم تر و پرنشاط تر داشته باشیم.