در تعریف امضا آمده است: امضا یا دستخط یک نمایش دست نویس از نام، لقب یا حتی یک ضربدر ساده است و افراد روی اسناد مختلف می نویسند تا مدرک و سندی باشد برای نیت آن فرد. نویسنده امضا را هم امضا کننده می گویند. آن هنگام که فرد قلم را روی کاغذ قرار می دهد، کاراکترهای نوشنه شده هویت پنهان شخص را نمایان می سازند. دست نوشته به هر فرم و شکلی که باشد اعم از دستخط، امضا، ترسیم اشکال و خطوط، رسم علائم و غیره اثری فردی است که ویژگی های فیزیکی، روحی، روانی و هویت را نشان می دهد. با این توضیح کوتاه به سراغ آن می رویم تا «تاریخچه طراحی امضا» را به طور مختصر برای شما بازگو کنیم. پس تا انتها با «خط و قلم» همراه باشید.
آغاز امضا
به سبب حمله اسکندر مقدونی به ایران و پس از آن ویرانی کشور به دست اعراب، از ایران باستان به غیر از کتیبه های منتسب به شاهان هخامنشی و ساسانی اسناد خاصی در دست نیست. کتیبه های بیستون و شوش و تخت جمشید و سایر مکان ها فاقد مهر و امضا هستند. ظاهرا علت ممهور نبودن کتیبه ها این است که پادشاهان صادر کننده فرمان سرلوحه و کتیبه های مختلف، خود را به نام و سمت معرفی می کردند. به طور کلی می توان گفت به مفهوم امروزی آثار و نمونه ای از امضا در ایران باستان در دست نیست؛ اما مهرهای مختلفی از زمان هخامنشی و موزه های بزرگ دنیا موجود است که به شکل استوانه ای بوده و برای مهر کردن فرمان ها به کار می رفت. این نوع مهرها از سنگ ها مختلف انتخاب و بر آن اسم و تصویر پادشاه حک شده بود.
در کشور ایران از ابتدای آغاز اسلام تا زمان مشروطیت، مهر، نقش بسیار مهمی در روابط فردی و اجتماعی داشته و فرمان ها، اسناد و نامه های رسمی و غیر رسمی با اثر مهر رسمیت پیدا می کردند که این مهرها در پیشانی فرمان ها و نامه ها قرار می‌گرفت. ولی از آغاز پیدایش وزارت خانه ها و دیگر موسسات دولتی و ملی استفاده از مهر معمول بوده و در حال حاضر هم اعتبار اسناد رسمی و بعضی از مدارک و نامه های دولتی و نامه های شرکت ها موکول به استفاده از محل مربوطه در اسناد مدارک می باشد.
جالب است بدانید که کشور ایران در قرن چهارم هجری یکی از کشورهای پیشرو در زمینه هنر خوشنویسی و کنده کاری بوده و از این جهت در میان کشورهای پیشرفته آن دوران سرآمد بوده است. به همین خاطر تعداد زیادی از آثاری که در موزه های مختلف دیده می شود، مربوط به همین دوران است. این آثار شامل مهرهای شخصی، مهرهای افراد خاص، مهرهای پادشاهان، مهرهای حکومتی و… می باشد. هر کدام از این مهرها برای انجام امور مربوط به خود استفاده می شدند.
امضا و مهر در آغاز اسلام
در سال اول هجرت در پیمانی که بنا به دستور پیامبر بین صد نفر از مهاجرین و انصار منعقد گردید و همین طور در پیمان صلحی که در همان سال بین پیامبر و قبایل یهود منعقد شد؛ طرفین قرارداد در صدر عهدنامه ها با نام خود امضا کردند. همچنین در اسناد تاریخی آمده است که در پیمان صلح حدبیه که میان پیامبر و نماینده طایفه قریش منعقد گردید و به خط خوش حضرت امیر المومنین نوشته شده است، طرفین قرارداد در صدر عهدنامه امضا کرده اند.
همچنین در سال ششم هجرت که پیامبر اسلام نامه ای را به پادشاهان چند کشور نوشت و آن ها را به اسلام فراخواند، جمعی از یاران پیامبر گفتند که نامه ای را که مهری در آن نباشد، پادشاهان به آن اعتنایی نکنند. به همین خاطر پیامیر دستور دادند، تا مهری ساخته شود و روی نگین آن کلمات «الله محمد رسول الله» را نقش نمودند و از آن زمان به بعد نامه های پیامبر به آن مهر، ممهور می شد و بعد از آن هم آن مهر مورد استفاده خلفای اسلامی بود.
امضا در دوره معاصر
همه آن چه که در طول تاریخ در اسناد و فرامین دیده می شود، وجود تاییدیه ای است که در طول زمان تغییراتی را در پی داشته است. در دوره معاصر ایران و به خصوص عصر صفوی که بیشتر آثار باقی مانده از دوره صفویان مربوط به امور آستان قدس رضوی می باشد که در مرکز اسنادخانه آستان قدس نگهداری می شود و ما می توانیم از همان اسناد اطلاعاتی را به دست آوریم. با گذشت زمان و شکل گیری دوره قاجار به ویژه عصری ناصرالدین شاه تحولات بیشتری در اسناد پادشاهان شکل گرفت و امضاها به تدریج وارد اسناد شدند. البته این موضوع کم کم اتفاق افتاد و در دوره های بعدی و همین طور عصر مظفرالدین شاه شکل کامل تری به خود گرفت و با اسامی افراد ادغام شد و دوران پهلوی به طور کامل جای مهر را گرفت.
در رابطه با طغرا مهر و نشان نیز مشخصات خاصی وجود داشت که درباره آن می توان به اشکال و خطوط خاصی اشاره کرد که آن هم به دوران خودش بستگی داشت. ابتدا طغرا در میان پادشاهان رواج پیدا کرد و بعدها با تغییر حکومت ها، نشان و مهر هم وارد سند و فرامین شد و تا دوران قاجار جایگاه استواری در میان اسناد داشت. در مرحله بعدی امضاها وارد شدند که تا به امروز هم در اشکال بسیار متنوع مورد استفاده قرار می گیرند.
در پایان باید بگوییم آن چه در این مقاله از وبسایت خط و قلم به آن اشاره کردیم، توضیحات مختصری بود راجع به استفاده از مهر امضا از ابتدای تاریخ ایران و همین طور آغاز تاریخ اسلام تا به امروز که امیدواریم مورد توجه شما قرار گرفته باشد. استفاده امضا امروزه هم کاربرد بسیار فراوانی دارد و اهمیت اسناد و مدارک مختلف با امضایی که پای آن ها زده می شود، افزایش می یابد. اگر شما هم دوست دارید یک امضا خاص و منحصر به فرد داشته باشید و می توانید با همکاران ما در بخش طراحی امضا تماس حاصل فرمایید تا امضای مورد نظر برایتان طراحی شود.
برای سفارش مهر ویژه بر اساس شغل خود از صفحه اینستاگرام طراحی مهر مانا استفاده نمائید .
