احتمالا شما هم تا کنون یک لیست بد خط خرید در پشت یک پاکت نامه نوشتید یا یادداشتی را بر روی میز کارتان چسباندید. شاید هم یک پیشنهاد به کتاب گزارشات فرزندتان اضافه کردید یا مطالبی سریع و ناخوانا در جلسه نوشته باشید. اما اخرین بار چه زمانی یک متن طولانی را با دست خط خودتان نوشتید؟ چند وقت پیش با قلم و کاغذ یک نامه نوشتید؟ آیا شما هم جزو افراد رو به افزایشی هستید که نوشتن در حین کار را به تایپ کردن تبدیل کردهاند؟
هیچ کس نمیتواند به دقت بگوید که به چه اندازه استفاده از دست خط نوشتاری کاهش پیدا کرده است. اما در ماه ژوئن یک نظرسنجی انگلیسی از 2000 نفر این ایده را القا کرد که این امر رو به نابودی است. بر اساس این مطالعه، به سفارش داک میل (یک شرکت پست و پرینت)، از هر سه پاسخ دهنده، یک نفر هیچ نوشتهای را در شش ماه گذشته با دست ننوشته است. به طور متوسط آنها در 41 روز گذشته اصلا از کاغذ و قلم استفاده نکردهاند. بدون شک مردم بیش از آنچه تصور میکنند، می نویسند. اما واقعیت قطعی این است که با پیشرفت فناوری اطلاعات می توانیم بسیار سریع بنویسیم. به همین خاطر نوشتن با دست در محیط کار در حال از بین رفتن است.
این نتایج باعث ایجاد بحثی پر جنب و جوش شد. در همین راستا مقالهای در 4 سپتامبر 2013، در لوس آنجلس تایمز منتشر شد و موضوعی جدید را مطرح کرد. اینکه دولت و دانش اموزان مدارس نباید بر اساس این ایده رمانتیک که؛ خط شکسته یک هنر یا مهارتی بنیادی است و با محو شدن آن یک تراژدی انتظار فرهنگ را میکشد، به آن بچسبند. البته هر کسی میبایست قادر به نوشتن بدون کامپیوتر باشد اما صنعت چاپ دست خط به طور کلی خوب کار میکند. خط چاپی برای خواندن واضحتر و راحتتر است و برای خیلیها امکان نوشتن راحت و سریع را فراهم کرده است.
در این میان برخی ایالات مانند ایندیانا، تصمیم بر تدریس خط شکسته در مدارس گرفتند. آنها معتقدند که بدون این مهارت، جوانان امریکایی قادر به خواندن کارت پستالهای تولد دریافتی از پدربزرگ و مادربزرگشان، نظرات معلمان بر روی انشاهایشان یا به طور کلی متون نوشته شده قانون اساسی و اعلامیه استقلال نیستند. استیو گراهام، استاد اموزش در دانشگاه ایالت اریزونا میگوید که نمیتوانم اخرین باری را که قانون اساسی را خواندم به یاد بیاورم. با این حال تحول در نوشتن جنبشی کامل و در نوع خود بدیع است.
در حقیقت نوشتن اولین اختراع در بین النهرین در حدود 4000 سال قبل از میلاد است و توسط تکنولوژیهای بسیاری دستخوش تغییراتی عمده شده است. همینطور ابزار و رسانههایی که برای نوشتن استفاده میشوند به دفعات تغییر کردهاند. همه چیز از لوحهای سومری و الفبای فینیقی در اولین هزاره قبل از میلاد شروع شد. سپس با اختراع کاغذ در چین حدود 1000 سال بعد و اولین دست خط قدیمی با صفحاتی که با نوارهایی دستی برای ایجاد کتاب به هم وصل شده بودند، ادامه پیدا کرد. در نهایت با اختراع چاپ در قرن 15 میلادی و ظهور خودکار دردهه 1940به اوج خود رسید. بنابراین در نگاه اول مبارزه بین صفحه کلید و خودکار در این داستان بلند چندان پیچیده نیست. شاید برای خیلی از ما دست خط تایپی و نوشتاری تفاوت چندانی نداشته باشند. اما متخصصین نوشتار نظر دیگری دارند. آنها معتقدند که قلم و صفحه کلید فرایندهای شناختی متفاوتی را ایفا میکنند.
ادوارد گنتاز، استاد روانشناسی رشد در دانشگاه ژنو میگوید: «نوشتن خط یک وظیفه پیچیده است که به مهارتهای متفاوتی ( مانند حس کردن قلم و کاغذ، تکان دادن ابزار نوشتن و حرکات مستقیم همراه با تفکر) نیاز دارد».
کودکان سالهای زیادی را صرف استادی در این تمرین متحرک (نوشتن) میکنند. تا بتوانند ضمن محکم نگهداشتن ابزار نوشتاری، آن را برای نوشتن یک لغت دیگر به حرکت در بیاورند. استفاده از صفحه کلید اصلا مشابه نیست. همه آنچه که باید انجام دهید فشردن کلید درست است. برای کودکان آنقدر ساده است که بسیار سریع یاد میگیرند.
رونالد جوونت مدیر پزشکی روانی بزرگسالان در بیمارستان پتی سالپتریر در پاریس میگوید: این امر تغییری بزرگ است. نوشتن نتیجه یک حرکت منفرد بدن است، در حالی که تایپ کردن اینگونه نیست. به علاوه؛ قلم و صفحه کلید برای نگارش از رسانههای متفاوتی استفاده میکنند. کلر باستارت، متخصص دست خطهای قدیمی در مرکز تحقیقات موریس هالباچ پاریس میگوید: «واژآمایی (کامپیوتری) یک ابزار اصولی و استاندارد است». با استفاده از آن میتوانید تنظیمات صفحه را تغییر دهید و خط نوشتاری را عوض کنید. اما نمیتوانید قالبی را بسازید که به صورت پیش فرض در نرم افزار وجود ندارد. اما کاغذ آزادیهای گرافیکی بیشتری دارد. میتوانید در هر دو طرفش بنویسید. حاشیه را رعایت کنید یا نادیده بگیرید. خطوطی را به آن اضافه کرده یا شکل آنها را عوض کنید. هیچ چیز شما را مجبور به تبعیت از الگویی خاص نمیکند. همینطور کاغذ سه بعد دارد، میتواند خم شودیا تا شود؛ حتی با منگنه و چسب هم به مکانهای مختلف وصل میگردد.