آزمون خوشنویسی با خودکار شماره 42 در خرداد ماه سال 98 برگزار شد و طبق روال همیشه متونی انتخاب شد و شرکت کنندگان مجاز به انتخاب یکی از این متون به دلخواه خود بوده و با دست خط خود در آزمون شرکت نمودند. عوامل متعددی در کسب امتیاز نقش دارد که می توان به ترکیب زیبا و نوشتن صحیح حروف و کلمات اشاره کرد.
در این آزمون بیشتر به نحوی اجرای حروف و اتصالات آن می پردازیم همان طور که در تصویر زیر مشاهده میکنید.
نحوه اجرای کلاه الف که نیاز به تمرین بیشتر دارد توجه داشته باشید که فضای بالا و پایین کلاه الف کاملا یکسان باشد و همچنین زاویه شروع و پایان در یک امتداد باشند. یکی از ایراداتی که بر این خط وارد است، رعایت نکردن تناسب حروف است به عنوان مثال حرف الف با حرف با که هیچ تناسب اندازه ای با هم ندارند و یکی کوچکتر و یکی بزرگتر اجرا شده و در رابطه با اجرای حرف (ف)، کمی دور و گردن کوتاهی داشته باشد.
اتصال الف به (ه) در حرف (ک) که باید الف باید بلندتر اجرا میشد. نحوه اتصال و اجرای حرف (هر) باید کمی زیباتر و ظریف تر باشد و میتوان از انواع مختلف (ه) استفاده کرد.
در تصویر بالا نحوه اجرای حرف (ن) معکوس را مشاهده میکنید که باید کمی بلند تر با شیب بیشتر اجرا میشد و همچنین اتصال حرف (دال به الف در کلمه جدا باید کمی کوتاه تر اجرا میشد. یکی از نکاتی که بیشتر هنرجویان و علاقه مندان به خط تحریری در آن مردد میشوند تمایز خط نستعلیق تحریری و شکسته تحریری است که هنرجو باید این دو را از هم تفکیک کند و یکجا استفاده نکند.
همیشه باید در خط شکسته تحریری به نحوه اجرا و ترکیب در کنار اتصالات اهمیت داد. همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید نحوه اجرای ترکیب بسیار ضعیف بوده، در صورتی که در خط شکسته ترکیب اجراهای متفاوت میسر است و میتوان انتهای سطر را رو به بالا اجرا کرد و میبینیم که اتصال حروف مثل حرف (الف) در کلمه (یاد برده بودم) میتوانست با دور بیشتر و رو به پایین اجرا میشد. و این روش برای تمام حروف (دال) متصل قابل اجرا است (ظرافت بیشتر، دور بیشتر و اجرای رو به بالا)
یکی از ظرفیت های زیبایی شناختی خط خودکاری، علاوه بر اجرای درست حروف و کلمات، به ترکیب بندی متن و صفحه آرایی آن بستگی دارد. همانطور که مشاهده میکنید تصویر بالا خارج از هرگونه اجرای کلمات و نحوه نوشتاری اگر دارای ترکیب بندی مناسب و صفحه آرایی درستی .بود قطعا بهتر جلوه میکرد.
در این تصویر میتوانید نحوه درست اجرا چه از اتصالات و چه از ترکیب و صفحه آرایی را مشاهده کنید.
ترکیب: آگر بخواهیم یک ترکیب مناسب را در یک سطر اجرا کنیم باید به انتخاب و اولویت حروف کشیده اهمیت بدهیم. و دانستن اطلاعاتی همچون استفاده از حروف کشیده ابتدا و انتهای سطر، استفاده از حرف (ی) معکوس در وسط سطر، استفاده همزمان از خط شکسته و نستعلیق در کنار هم و تفکیک نشدن این دو، میتوان در اجرای یک سطر بسیار موثر باشد.
صفحه آرایی: برای اینکه یک نوشته ادبی در یک برگ علاوه بر رعایت تمام نکات و اصول و قواعد جلوه زیباتری داشته باشد باید به آن صفحه آرایی را نیز استفاده کرد. صفحه آرایی بیشتر در کتب تحریری و کتابت های نستعلیق قدما اجرا می شده است. به نحوی که تمام متن ادبی باید با رعایت فاصله از دو سمت کاغذ در یک راستای خط فرضی تحریر شوند و هیچ خط و کلمه ای از سطر بالای خود (ماقبل خود) پیشی نگیرد و این اصل در انتهای سطر نیز صدق میکند و نحوی اجرا باید به شکل یک مستطل آویزی باشد، به گونه ای که برای هر بیننده ای جالب و چشم نواز باشد و فرد را به خواندن آن وا دارد. و در نهایت تمام مطالب گفته شده از اجرای درست حروف و اتصال صحیح کلمات شکل میگیرد.
نویسنده و تصحیح : سعید رفیعی لیاولی
